Klokkengieterij Petit en Fritsen
Sinds 1715 actief in de Nederlanden als klokkengieters. Eerst familie Petit, later Fritsen.
Sinds 1786 in Aarle-Rixtel
Sinds 15-9-1815 voert men de bedrijfsnaam: Petit en Fritsen. [1]
Sinds 23-4-1976 voert men het predicaat Koninklijke Petit en Fritsen. [2]
Petit en Fritsen is op 23-2-2014 verkocht aan Royal Eijsbouts uit Asten.
Activiteiten gestopt op: 1-5-2014 wegens een overname door Eijsbouts uit Asten
Geschiedenis
De schuur
Hendricus Theodorus Petit (1751-1815) verhuist op 19-1-1786 van Someren naar Aarle-Rixtel. [3]
Daar start hij weer een klokkengieterij. Sinds 1778 had de familie Petit in Someren geen vaste klokkengieterij meer.
Die bevond zich in een oude leegstaande schuur, dichtbij de Mariakapel.
In 1788 haalt hij zijn ouders en 2 broers ook naar Aarle-Rixtel. Ouders: Alexius Petit (1720-1801) en Maria Agnes Everhardus Slex. Broers Everhardus Petit en Alexius Petit.
De zus van Hendricus Theodorus Petit die in 1786 de klokkengieterij in Aarle begon, Johanna G Petit (1759-1824) woonde als eerste Petit in Aarle-Rixtel. Of zij de reden is van de verhuizing van de Petits van Someren naar Aarle-Rixtel is niet duidelijk.
Hendricus Petit haalt ook zijn zwager Izaac Fritzen (1744-1796) naar Aarle-Rixtel op 12-11-1791. [4]
In 1810 blijkt de schuur in verval, en is het aantal orders toegenomen.
De Kerkstraat
In 1811 koopt Hendricus Petit daarom aan aantal percelen akkergrond in de Kerkstraat met de predikantswoning ernaast erbij. [5]
De voormalige woning van de protestantse predikanten werd zijn woonhuis en op de percelen ernaast bouwde hij de klokkengieterij.
In 1813 staat de Klokkengieterij geregistreerd in het Frans Kadaster op perceel 935, adres: Kappel 120.
In 1815 gaat het bedrijf over naar een zoon van zwager Izaac Frizten, Petrus Henricus Fritsen (1784-1875). Hij voert de bedrijfsnaam: Petit en Fritsen in.
Toen de klokkengieterij in de Kerkstraat zat, werd die in 1832 omschreven: De klokkengieterij is geplaatst in een ruim, goed stenen gebouw. Er is een smelttoren, werkhuis en bergplaats met een draaibank dat door een paard word aangedreven. [6]
In 1825 nam het bedrijf Petit en Fritsen deel aan een tentoonstelling in Arnhem.
Vanaf 1829 werden de klokken per schip vervoerd.
In 1851 gingen vader en zoon Fritsen naar de wereldtentoonstelling in Londen in het Crystal Palace.
De Havenweg
Directeur Alexius Engelbertus Fritsen (1822-1903) bouwt een nieuwe fabriek aan de overkant van de Zuid-Willemsvaart. De fabriek en nieuw woonhuis Havenweg 2 zijn gereed in 1875.
Bedrijfsongeluk in 1900: Voor den aanvang der werkzaamheden op den steenoven van de kinderen W. Verstappen, had een zekere Jos Vermulst uit Gerwen, als stoker werkzaam, het ongeluk den schouder uiteen te vallen, doordien hij met een ander aan het stoeien was. Daar het vooruitzicht bestaat, hij langen tijd, bij veel pijn, zich kalmpjes zal moeten stilhouden, is het voor anderen eene les, om toch voorzichtig te zijn, want een ongeluk ligt op een klein plaatsje. [7]
De Klokkengietersstraat
In augustus 1906 werd een nieuwe klokkengieterij in gebruik genomen aan de linkerkant van het kanaal.
De klokkengieterij werd in 1931 een Naamloze Vennootschap. [8]
In 1934 werd door de crisisjaren faillissement overwogen. De curator bereikt een accoord. [9]
De N.S.B. klok. [10]
In 1936 ontving Petit en Fritsen een opdracht van Anton Mussert, de leider van de politieke partij N.S.B. om een 3000 Kg zware luidklok te maken.
Men wilde die aanbieden aan Herman Goering ter gelegenheid van het 5 jarig bestaan van de N.S.B. Fritsen kwam hierdoor in gewetensproblemen. Hierop vroeg hij advies aan pastoor Johannes M.J. Koenen die hem doorverwees naar bisschop Diepen. De bisschop gaf toestemming, de klok werd gemaakt.
Had in 1939 telefoonnummer 3. [11]
Tussen december 1941 en oktober 1945 worden er geen klokken gegoten, vanwege de tweede wereldoorlog. [12]
De Nederlandse Radio Omroep maakte in april 1942 een reportage over de klokkengieterij, waarbij Henri Fritsen werd geïnterviewd. Deze werd op 18-4-1942 uitgezonden. [13]
Ook nog in april 1942 maakte Multi-Film uit Haarlem er een film reportage over het ambacht van klokkengieter voor de Nederlandse bioscopen.
In de namiddag van 11 mei 1942 komen er 2 Duitsers opdagen, ze bevelen de onmiddellijke sluiting van de fabriek, ze eisen al het beschikbare brons op. Daarvoor werden enkele klokken uit voorzorg begraven. [14] [15]
Op last van de Duitse bezetter werd de fabriek gesloten en moesten de werknemers zich melden bij het gewestelijk arbeidsbureau. Uiteindelijk moest maar 1 werknemer naar het het arbeidsbureau, Johannes Hendriks.
4 november 1942: Henri Fritsen krijgt bezoek van de heer Meulenberg uit Venlo. Hij vraagt of Henri, tegen zeer aantrekkelijke voorwaarden, wil helpen bij het verwijderen van klokken uit de kerken in de Zuidelijke provincies. Daarop werd hem de deur gewezen en verlaat Meulenberg het pand onder het uiten van bedreigingen. [16]
In december 1942 kwamen werknemers van Meulenberg uit Venlo, de klokken uit de kerk van Aarle-Rixtel roven.
Op 18-1-1943 werd materiaal van de fabriek in beslag genomen voor de productie van munitie en kanonnen voor de Duitsers. Het ging om: machines, gereedschappen, metaal en 24 klokken.
In juli 1943 besteedt de Avro aandacht aan het 40 jarig jubileum dat Henri klokken giet en directeur is.
Op 23-9-1944 werden in de gieterij geallieerde soldaten ingekwartierd, er stonden allerlei trucks en legervoertuigen. [17]
Op 19-3-1945 werd de Klokkengieterij weer vrijgegeven.
Pas op 9 oktober 1945 worden er weer klokken gegoten. De eerste is bestemd voor de Heilige Antonius van Paduakerk in Tilburg.
De tweede na de oorlog is op 3-11-1945
Op 6-9-1949 bezocht Prins Bernhard de klokkengieterij. De prins werd een speciaal klokje aangeboden. De prins plaatste zijn handtekening in het eregastenboek. [18]
Op zaterdag 22-10-1949 werd het 50 jarig jubileum gevierd van Henri Fritsen. Daarbij ontving hij de pauselijke onderscheiding "Pro Ecclesia et Pontifice" [19]
In 1952 werd in de Verenigde Staten een verkoopkantoor gevestigd.
In 1952 werd een vormhal en daarna in 1953 een constructiehal gebouwd. In de constructiehal was ook het kantoor en de tekenkamer. [20]
Petit en Fritsen was aanwezig op de Wereldtentoonstelling in Brussel in 1958.
Petit en Fritsen hebben de klok gemaakt die jaarlijks gebruikt word bij de oorlogsjerdenking op de Waalsdorpervlakte. De klok werd op 30-4-1959 overhandigd aan de gemeente Den Haag. [21]
In juli 1960 werd het 300 jarig bestaan gevierd, hierbij werd carillon aan de gemeenschap aangeboden. Die kwam in de kerktoren hangen. [22]
Op 23-4-1976 werd bekend gemaakt door de commissaris van de Koningin J. van der Harten in Châlet Lohengrin, dat het bedrijf voortaan het predicaat Koninklijk voor zijn bedrijfsnaam mag voeren.
Tot de dood van Henny Fritsen in 1986, hadden de broers Henny en Frank de leiding over het bedrijf.
In februari 2014 maakten beide bedrijven de overname bekend. Eijsbouts benaderde Petit en Fritsen. Met als reden dat Petit en Fritsen geen opvolging heeft. Zoon Thomas Fritsen had geen interesse om het bedrijf over te nemen.
Op 23-2-2014 verkocht directeur Frank Fritsen het bedrijf aan Royal Eijsbouts uit Asten. [23]
Op 1-5-2014 sloot Petit en Fritsen de deuren in Aarle-Rixtel. Hiermee kwam een einde aan 228 jaar Petit en Fritsen in Aarle-Rixtel.
Directie
1 Jean Francois Petit
2 tot 1745 Joseph Petit (1689-1745)
3 1745-1786 Alexius Petit (1720-1801)
4 1786-1815 Hendricus Theodorus Petit (1751-1815)
5 1815-1873 Petrus Henricus Fritsen (1784-1875)
6 1873-1903 Alexius Engelbertus Fritsen (1822-1903)
7 1903-1951 Hendrikus M.H.F. Fritsen (1874-1951)
8 1951-1997 Henricus Fritsen (1926-1997)
9 tot 1986 Franciscus Fritsen 1956 en Henny Fritsen
10 1986-2014 Franciscus Fritsen 1956
Locaties
1 Ong. 1724 tot 1778 Huize de Donck in Someren. [24]
2 19-1-1786 tot 1811 Schuur aan de kapellaan
3 In 1813 staat de Klokkengieterij geregistreerd in het Frans Kadaster op perceel 935, adres: Kappel 120
4 1811-1879 Bijgebouwen bij predikantswoning in de Kerkstraat
5 1875-1906 Klokkengieterij aan de rechterzijde van de Zuid-Willemsvaart met woonhuis genaamd Huize Nieuw-Rixtel
6 1906 tot Nieuwe klokkengieterij in 1906 met huis.(aan de linkerzijde van de Zuid-Willemsvaart) Klokkengietersstraat 1.
Personeel
Johannes van Vught (1879-1942)
1938: 3 werknemers
1945: Martien van de Kerkhof, Marinus de Jong, Antoon van Lierop, Johan van Dinther, Karel de Jong. [25] [26]
1955: 70 medewerkers [27]
1960: 80 medewerkers [28]
2014: 14 werknemers
Werk
Lijst van gegoten klokken door Petit en Fritsen
Bronnen
- ↑ Geschiedenis van een klokkengietersgeslacht, Nol van Roessel, 1988 blz 23
- ↑ Geschiedenis van een klokkengietersgeslacht, Nol van Roessel, 1988 blz 32
- ↑ Ontlastbrief
- ↑ Ontlastbrief
- ↑ Geschiedenis van een klokkengietersgeslacht, Nol van Roessel, 1988 blz 24
- ↑ Tabel 5 kadaster 1832
- ↑ de krant 22-9-1900
- ↑ Boek:Wijka-Wijkb-Wijkc Heemkundekring Barthold van Heessel 2004 blz 31
- ↑ Boek:Oorlogsjaren in Aarle-Rixtel 1994 blz 9
- ↑ Boek:van Ricstelle tot Aarle-Rixtel. Jean Coenen 1992. blz 156
- ↑ Boek:Oorlogsjaren in Aarle-Rixtel 1994 blz 27
- ↑ Geschiedenis van een klokkengietersgeslacht, Nol van Roessel, 1988 blz 29
- ↑ Geschiedenis van een klokkengietersgeslacht, Nol van Roessel, 1988 blz 29
- ↑ Boek:van Ricstelle tot Aarle-Rixtel. Jean Coenen 1992. blz 163
- ↑ Geschiedenis van een klokkengietersgeslacht, Nol van Roessel, 1988 blz 29
- ↑ Geschiedenis van een klokkengietersgeslacht, Nol van Roessel, 1988 blz 29
- ↑ Boek:Aarlese mensen 2012 blz 182
- ↑ Boek:Aarlese mensen 2012 blz 182
- ↑ Geschiedenis van een klokkengietersgeslacht, Nol van Roessel, 1988 blz 31
- ↑ Boek:Aarlese mensen 2012 blz 183
- ↑ Boek:Aarlese mensen 2012 blz 188
- ↑ Boek:Aarlese mensen 2012 blz 183
- ↑ interview met dorus-loosbroek.nl
- ↑ Geschiedenis van een klokkengietersgeslacht, Nol van Roessel, 1988 blz 18
- ↑ Boek:Aarlese mensen 2012 blz 182
- ↑ Geschiedenis van een klokkengietersgeslacht, Nol van Roessel, 1988 blz 31
- ↑ Boek:Aarlese mensen 2012 blz 1872
- ↑ Boek:Aarlese mensen 2012 blz 183