Hagelkruis
Dorp: Aarle
Het hagelkruis is een stenen kruis dat staat in Aarle op de Hoog Akker.
Minimaal uit de 15e eeuw
Afbeelding in reliëf een archaïsche Christusfiguur, en bovenin een kleine vierkante opening.
Rijksmonument
Rondom staat een Jugendstil ijzeren hek van ongeveer 1910[1]
Geschiedenis
Veel Peellandse parochies kende een hagelkruis, maar dat van Aarle is het enige dat bewaard is gebleven.
1419: archief Commanderie van Gemert, pachtcontract waarbij Ywanus van Cortenbach, de landcommandeur van Aldenbiezen aan Gerardus Steenbecker diverse landerijen verpachtte in Aarle, waaronder 2 lopen land ter plaatse geheten: dat Haghelcrijs. [2]
1651: Bij de verkoop van een huis op Strijp word een voorwaarde gesteld dat er ook brood aan de armen gegeven word bij het hagelkruis. (in de ander Duitse landen heet dit de Hagelspende)
1799: Predikant Hanewinkel schrijft, uit zijn tweede reis door de Meierij: Digt bij de Kerk, in de akkers, staat een Kruis van blaauwen zerk, het hagelkruis genoemd; het zou deezen naam dragen, om dat het, door een wonderdaadige kracht, hagel, donder enz, van de graanvelden afweert, en dezelve dus beschermt en beveiligt.
mei 1942: Het hagelkruis is door onbekende daders geheel vernield.
Eind juli 1942: het kruis is op mysterieuze wijze weer hersteld, hij staat weer recht en ongebroken op zijn voetstuk. [3]
Doel van het kruis
Er zijn verschillende verklaringen:
1 Zie hierboven 1799: Hanewinkel: het zou deezen naam dragen, om dat het, door een wonderdaadige kracht, hagel, donder enz, van de graanvelden afweert, en dezelve dus beschermt en beveiligt. [4]
2 Onze voorouders hadden een vrees voor kruisingen en samenkomsten van wegen want daar waren boze geesten. Door offers te brengen en aanroepingen te doen probeerden ze hen goed te stemmen. Veel later toen de mensen al christen waren geworden, bleven de mensen naar deze plaatsen komen om hun rituelen uit te voeren. Daarop plaatste de pastoor een kruisbeeld die men maar beter kon aanbidden, dan die oude rituelen uit te voeren. [5]