Dorpsstraat 1
Raadhuis / Gemeentehuis
Bouwjaar: 1855.
Architect: Henri J. van Tulder
Uitvoerder: aannemer Frans Daniëls uit Tilburg
Kadaster:
Gebied 1832: Kouwenberg
Vanaf 1956 Dorpsstraat 1
Geschiedenis
De kapel van Aarle-Rixtel was als raadhuis voor het bestuur van Aarle-Rixtel in gebruik van 1667 tot 1855.
In 1853 verkoopt het bestuur van Aarle-Rixtel de kapel terug aan het Rooms Katholiek kerkbestuur, er was dus een nieuw raadhuis nodig.
Ook verkocht de gemeente een perceel grond om de bouw te kunnen financieren in het gebied: Het Klein Broek sectie B perceel 747.
Op 23-12-1853 is de raad het eens over de locatie van het nieuwe raadhuis. Het zal in de kom zijn, tegen de percelen van burgemeester Goossens aan, op de Kouwenberg, later de Dorpsstraat. De burgemeester is tegen de bouw.
Op 20-1-1854 wordt er opnieuw over vergadert.
De burgemeester werd door gedeputeerde staten op 21-4-1854 en 20-5-1854 onder druk gezet om niet langer tegen te werken en tot uitvoering van de bouw over te gaan.
Dan wordt architect Henri J. van Tulder gevraagd om het nieuwe raadhuis met schoolmeesterswoning en school te ontwerpen. De tekening is klaar op 17-7-1854. Hij krijgt een 600 gulden honorarium.
Op 16-10-1854 was de aanbesteding en er was een openbare opbieding. Het werk werd gegund aan Frans Daniëls uit Tilburg voor 8750 gulden. [1]
Het gebouw was gereed op 12-11-1855. [2]
Het gebouw werd op 16-11-1855 opgeleverd. [3]
Vanaf het begin was er links een onderwijzerswoning in en rechts een school.
Aan de Kerkstraat kant was een wachtlokaal voor de veldwachter en een bergplaats voor de brandblusmiddelen. [4]
In 1900 de kosten voor gewoon jaarlijks onderhoud 103,76 gulden. [5]
Burgemeester Termeer laat een telefoonaansluiting maken in het gemeentehuis. Op 3-4-1929 wordt besloten om een abonnement te nemen van 35 gulden per jaar. De telefoon wordt in de gang gehangen. [6] Telefoonnummer in 1939 was 13. [7]
In 1933 wordt door V&D uit Helmond nieuwe linoleum vloeren gelegd in het gemeentehuis. [8]
Nieuwbouwplannen werden in het voorjaar van 1940 opgeborgen vanwege de oorlogsdreiging in Europa. [9]
Wel waren er wat vernieuwingen doorgevoerd waarvan op 19-7-1941 een bezichtiging was georganiseerd. [10] [11]
19-6-1941 De wapens op de gevel van het gemeentehuis worden aangebracht als geschenk van de aannemer en de architect Magis uit Helmond. [12]
Ook kwamen er: boosdoeners-cellen in het gemeentehuis. [13]
Vanaf het voorjaar was de staf van het 2de Britse leger en later Wales fuseliers in het gemeentehuis ingekwartierd. Zij installeerden in alle lokalen van het gemeentehuis kachels met pijpen die door de ramen naar buiten werden geleid. [14]
In 1994 is er een beeldhouwwerk aan de gevel van het gemeentehuis bevestigd ter ere van de 50ste bevrijdingsdag van Aarle-Rixtel.
1999 - heden: Conferentiecentrum en restaurant De Couwenbergh [15]
Architectuur
De architect Henri J. van Tulder was een broer van de eerste overste van het Klooster Mariëngaarde.
Het gebouw: (vanuit de straat gezien) Links de onderwijzerswoning, in het midden het raadhuis, rechts de school. [16]
Het raadhuis: begane grond: gang, wachtkamer, 2 gevangencellen, een bergplaats, een privaat. Eerste verdieping: vestibule, raadkamer, secretarie en archiefkamer. Souterrain met grote vlakken straatklinkaart. De vestibule met Naamsche marmeren plavuizen.
De school:
Het gebouw heeft een leien schilddak, zijvleugels met omlopend schilddak en dakruiter.
Op de nok, in het torentje staat een bronzen slagklok van ongeveer 45 kilo, van Klokkengieterij Petit en Fritsen uit 17-3-1979. [17]
In 1923 werd er een raadzaal boven de school gebouwd. Dan zijn er 2 lokalen voor de secretarie en 5 lokalen voor de jongensschool. De verbouwing van 1923 verloopt onder leiding van gemeente-secretaris en architect Mathijs van Roij (1861-1932) [18]
In 1927 wordt besloten om een "pleetje" te maken in de arrestantenlokalen. Na aanleiding van een brief van het ministerie van Justitie. [19]
Er is een centrale verwarming die gestookt word met cokes. Cokes is bewerkt steenkool. Er is een verwarmingskelder. Caféhouder Johan van Roij stookt deze verwarming. [20]
In januari 1940 wordt het niet meer verantwoord geacht om nieuwbouw te plegen. Gemeente-architect Frans van Roij krijgt de opdracht om inwendige verbeteringen te ontwerpen. 4 dagen voor het uitbreken van de oorlog start de verbouwing. [21]
In 1941 is er een nieuwe bordestrap gemaakt nu zonder gietijzeren leuning. Er is een politiebureau achter de voormalige schoolmeesterswoning gebouwd. [22]
Op 19-7-1941 is er een raadsvergadering waarbij het vernieuwde gebouw officieel in gebruik word genomen.
Op 4-11-1959 werd er besloten om een nieuwe verbouwing te gunnen aan architectenbureau de Vries uit Helmond.
In het najaar van 1961 zijn de werkzaamheden voltooid.
Er zijn nog restauraties aan de kap in 1963.
De aanbouw en bordes zijn van omstreeks 1955.
In 1982 was er een uitbreiding aan de achterzijde met noordelijke vleugel, ontworpen door architect Hans Gruijters. De opening was op 18-8-1982 door commissaris der Koningin van der Harten. Bij deze gelegenheid werd de gemeente een beeld aangeboden van een Klokkengieter namens de provincie. [23] [24]
Telefoon
Periode 1982 - 1996 telefoon nummer 2715. [25]
Bewoners
Zie de Onderwijzerswoning van 1855
1999 Conferentiecentrum en restaurant De Couwenbergh
2008 Groep 5700 [26]
Bronnen
- ↑ Boek:Het huis der gemeente 1855-1980 Jansen en Uijtenbogaart 1980 blz 11
- ↑ Boek:van Ricstelle tot Aarle-Rixtel.Jean Coenen 1992 blz 115
- ↑ Boek:Het huis der gemeente 1855-1980 Jansen en Uijtenbogaart 1980 blz 11
- ↑ Boek:De ronde van de brievengaarder. Heemkundekring Barthold van Heessel 2002 blz 10
- ↑ Aarle-Rixtel anno 1900 2000 blz 7
- ↑ Boek:Wijka-Wijkb-Wijkc Heemkundekring Barthold van Heessel 2004 blz 11
- ↑ Boek:Oorlogsjaren in Aarle-Rixtel 1994 blz 27
- ↑ Boek:Wijka-Wijkb-Wijkc Heemkundekring Barthold van Heessel 2004 blz 11
- ↑ Boek:van Ricstelle tot Aarle-Rixtel Jean Coenen 1992 blz 148
- ↑ Boek:van Ricstelle tot Aarle-Rixtel Jean Coenen 1992 blz 162
- ↑ Boek:Oorlogsjaren in Aarle-Rixtel 1994 blz 34
- ↑ Boek: Oorlogsjaren in Aarle-Rixtel 1994 blz 67
- ↑ Boek:Oorlogsjaren in Aarle-Rixtel 1994 blz 34
- ↑ Boek:Oorlogsjaren in Aarle-Rixtel 1994 blz 165
- ↑ Gemeentegids 2000 blz 10
- ↑ Boek:Het huis der gemeente 1855-1980 Jansen en Uijtenbogaart 1980 blz 9
- ↑ Boek:Het huis der gemeente. Jansen en Uijtenbogaart 1980 blz 15
- ↑ Boek:Het huis der gemeente. Jansen en Uijtenbogaart 1980 blz 11
- ↑ Boek:Wijka-Wijkb-Wijkc Heemkundekring Barthold van Heessel 2004 blz 11
- ↑ Boek:Wijka-Wijkb-Wijkc Heemkunde Barthold van Heessel 2004 blz 49
- ↑ Boek:Het huis der gemeente. Jansen en Uijtenbogaart 1980 blz 13
- ↑ Boek:Het huis der gemeente. Jansen en Uijtenbogaart 1980 blz 20
- ↑ Gemeentegids Aarle-Rixtel 1994-1996 blz 13
- ↑ Boek: Aarle-Rixtel een cultuurhistorische inventarisatie 1990 blz 112
- ↑ Gemeentegids Aarle-Rixtel 1994-1996 blz 3
- ↑ Gemeentegids 2009 blz 94