Bezetting WO2

1940

Op 20 mei 1940 kwamen 9 Aarlerixtelse jongens terug, die in het Nederlandse leger hadden gediend. Later kwamen ook 12 andere jongens terug.

De Duitsers verzoeken de burgemeester op 22-5-1940 om na te gaan of er nog Belgen, Fransen of Engelsen verblijven in Aarle-Rixtel. En ze vervolgens over te dragen aan de autoriteiten. Er zijn er geen in Aarle-Rixtel is het antwoord.

Op 29-5-1940 werd Arthur Seyss-Inquart de Rijkscommissaris in de bezette Nederlandse gebieden. Aarle-Rixtel valt direct onder de Ortskommandatur Helmond.
De burgemeester krijgt de opdracht om een bordje te plaatsen voor het gemeentehuis van 70 bij 40 cm met opschrift: Gemeinde Aarle-Rixtel gehört zur Ortskommandatur Helmond, Markt 17, Tel 84. Ook moeten alle straatnaamborden geel worden met een zwarte rand.

In mei / juni 1940 waren de Duitsers ook op zoek naar vermiste Duitse piloten. Maar in Aarle-Rixtel is geen vlieger te bekennen.

Op 3-6-1940 zond Burgemeester Haffmans een brief aan de ortskommandant in Eindhoven om te melden dat hij de militaire voorwerpen, die waren achtergelaten langs het kanaal, had overgedragen aan de Weermacht. Op dat moment waren er Duitse troepen in Beek en Donk. De Aarlese veldwachter bezorgde later ook nog een gevonden pistool en twee trommels met mitrailleur patronen. Bij het Wilhelminakanaal werden 35 achtergelaten Nederlandse legerpaarden aangetroffen.

Eind juni 1940 werd de eerste gemeenteraadsvergadering gehouden na de inval. Na de opening memoreert de Voorz. de gebeurtenissen van de laatste maanden en zegt, dat het de plicht is van alle burgers zich aan de huidige omstandigheden correct aan te passen. Hij deelt voorts mede, dat de rondvraag in de toekomst vervallen is op wensch der overheid. De Voorz. deelt voorts mede, dat de rijkscommissaris toestemming heeft verleend voor de voortzetting van den bouw van het nieuwe raadhuis...

24-7-1940 In een weiland langs de Zuid-Willemsvaart dichtbij sluis 7 in Aarle-Rixtel hebben de geallieerden een kist met pamfletten gedropped. De politie nam ze in beslag.

Op 16 en 30 november 1940 waren er collecties voor; Winterhulp Nederland. Dat was een stichting opgezet door de Rijkscommissaris op 22-10-1940 voor het inzamelen van hulp voor de Nederlanders in de winter. Mensen kunnen geld storten of helpen op andere manieren. Maar men vertrouwt het niet, er gaan verhalen dat de Duitsers dit geld niet aan Nederlanders besteed, deze actie werd hierdoor een flop.

1941

Op 1 september 1941 wordt de gemeenteraad op non actief gesteld. Alleen de burgemeester heeft de macht, die weer orders van de bezetter op moet volgen.
Maar burgemeester Haffmans bepaalt op 17-9-1941 dat de 2 wethouders als algemene vertegenwoordigers moeten optreden. 1e vertegenwoordiger is A.J. Verstappen de 2e is Johan Gijsbers.

De gemeenteraad hield op 19-7-1941 haar laatste vergadering. De burgemeester Haffmans en de wethouders Toon Verstappen en Johan Gijsbers bleven.

Op 17-8-1941 vielen 2 bommen op het Laar dichtbij Boerderij de Hemel.

Vanaf december 1941 werden alle politieke partijen in Nederland verboden, op de N.S.B. na. Ook de politieke partij de Nederlandse Unie werd verboden. Van deze partij werd in Aarle-Rixtel wat propaganda materiaal in beslag genomen.

1942

In de zomer van 1942 vielen 2 keer enkele brandbommen in het oostelijk deel van Aarle-Rixtel.

Op 1 augustus 1942 vielen er ongeveer 100 brandbommen op de Heikant en op Heuvel.

Op 2 december 1942 werden de klokken door de Duitsers gevorderd. De oudste klok van 1412 mocht blijven hangen, maar de grote klok werd meegenomen en het angelusklokje viel voor de kerk kapot. Ook bij burgers werd metaal gevorderd. (In het boek Aarlese mensen staat dat de klokken van 1412 en 1670 uit de handen van de Duitsers bleven doordat ze goed opgeborgen werden. Blz 149)

Het Sinterklaas bombardement / Sint Nicolaas bombardement van 6-12-1942 in Eindhoven was in Aarle-Rixtel te horen. De mensen stonden op straat en de lucht boven Eindhoven licht op. Omdat Philips onder andere radio's produceerde voor de Duitsers besloten de geallieerden Philips in Eindhoven te bombarderen. De bommen vielen op zondag 6 december om 12:00. De fabriek wordt geraakt, maar ook andere delen van Eindhoven waaronder ook het station.

1943

Op 18-2-1943 stuurde de burgemeester Haffmans een boze brief naar de secretaris-generaal van het departement van binnenlandse zaken in Den Haag. Waarin hij dreigde zijn ambt neer te leggen als niet onmiddellijk gestopt zou worden met het oproepen van burgers voor de arbeitseinsatz.

Op 13-10-1943 eisten de Duitsers van burgemeester Haffmans 30 arbeiders die moesten gaan werken in Eindhoven en omgeving voor het Duitse leger.

In 1943 stortte een geallieerd vliegtuig neer in Aarle-Rixtel.

1944

In 1944 dook burgemeester Haffmans onder, wethouder Gijsbers nam het bestuur over als loco-burgemeester.

Russen in Mariëngaarde

Van 6 tot en met 20 januari 1944 verbleven er enige Russische soldaten in Duitse dienst in Aarle-Rixtel. Ze werden ondergebracht in het Klooster van onze lieve vrouw visitatie Mariëngaarde. De zusters schreven: de lokalen van de lagere school moesten enkele weken ontruimd worden voor de Russen. Dit waren gevangenen die wilden vechten voor de Duitsers. De arme drommels waren opgetogen over de properheid van de ruimten, waarin ze werden ondergebracht, maar na hun vertrek hing er zo een onverdraaglijke stank, die er niet uit te krijgen was, voordat alle muren gesaust waren.

De verzetsgroep van de burgemeesters

Na de oorlog werd bekend dat een aantal burgemeesters in Zuid-Oost Brabant een verzetsgroep hadden opgezet. Die bestond uit de groep Geldrop en de groep Croij.
De leiding was in handen van de burgemeester van Geldrop van der Putt. Burgemeester Haffmans behoorde tot de groep Croij.
De burgemeester van Someren en Asten, alsook leden werden vermoord door de Duitsers op 15-8-1944 langs het kanaal bij Someren. Tien burgemeesters zijn in concentratiekampen terecht gekomen. De meesten keerden niet terug. Veel burgemeesters werden actief rond 1943 toen hun burgers werden opgeroepen voor de arbeitseinsatz.

Distributie

De distributie was in 1939 begonnen met de distributiewet. Het doel was, de beschikbare goederen en voeding eerlijk te verdelen.
In november 1939 krijgt men de distributiestamkaarten.
Vanaf 1-5-1940 werd het algemene distributiebonboekje uitgereikt.

In augustus en september 1940 worden er bonkaarten voor distributie uitgereikt.

Als eerste: Koffie, thee, brood, meel, boter, margarine, vetten, olie, kruideniersartikelen, vlees, gebak, eieren.
Als tweede vanaf eind 1940 ook: textiel, schoenen, brandstof en verf.
In 1941 ook: melk, cacao, jam, aardappelen, kaarsen en fietsbanden.
In 1942 ook: snoep, tabak, serviesgoed, keukengerei.
In 1943 ook: groente, fruit, surrogaatkoffie, thee.
In 1944 ook: zout, lucifers, gist, vis.

Textiel tot 1949. Sigaren tot 1947. Koffie tot 1952.

Aarle-Rixtel viel onder het distributiebureau aan de Mierloseweg in Helmond. Hiervan is een dependance ingericht op het gemeentehuis van Aarle-Rixtel. Daar werkt Jacques Swinkels. 1 keer per maand krijgt de Aarlese dependance nieuwe bonkaarten. Dan komen er 2 ambtenaren uit Helmond bewaakt door politie. De bonkaarten die over zijn, brengt Jacques Swinkels met de fiets naar het kantoor in Helmond. Wachtmeester Ellebroek begeleid hem.

In juli 1943 moet men voortaan de bonkaarten ophalen in Helmond in zaal Atgier aan de Markt.
Vanaf september 1943 veranderde dat naar Café van Roij in Aarle-Rixtel.

Druk op verenigingen

Het was de bedoeling dat de Scouting Aarle-Rixtel op zou moeten gaan in de jeugdvereniging van de N.S.B. de jeugdstorm. Uiteindelijk werd de scouting verkennersgroep op 2-4-1941 ontbonden.

De Harmonie en de Zangvereniging moesten zich aansluiten bij de Kultuurkamer begin 1942, dat hebben ze geweigerd.

Persoonsbewijs

Het persoonsbewijs was een identiteitskaart die ingevoerd is door de Duitse bezetter.
De secretaris-generaal van binnenlandse zaken vaardigt het besluit uit.
Wanneer? Vanaf april 1941 was het verplicht er één altijd bij je te hebben.
Voor wie? Ieder die in het bevolkingsregister staat ingeschreven, en 15 jaar of ouder is.

De politie in Aarle-Rixtel vroeg nooit naar het persoonsbewijs van Aarlerixtelnaren.

Arbeitseinsatz

Lijst van personen te werk gesteld voor de Arbeitseinsatz

Onderduikers in Aarle-Rixtel

Personen die zich in Aarle-Rixtel verborgen houden om niet opgepakt te worden door de Duitsers of de andere onder de Duitsers gecontroleerde organisaties.

Lijst van onderduikers in Aarle-Rixtel in de tweede wereld oorlog

1 Op de Heikant verbleven Krijn Henricus Roest, Henk Jansen en Bert van Wiel om aan de arbeitseinsatz te ontkomen.
2 Uit de herinneringen van Bert van Boxmeer: Rector Vonken van het gesticht voor ouden van dagen op kasteel Croy heeft in de oorlog veel voor de onderduikers gedaan. Bij Piet van Lieshout zaten er verschillende op zolder en daar bracht hij dan steeds bonnen, bonkaarten en flink wat eten naartoe. .